در این مقاله می خوانید:

کاشت حلزون چیست؟

کاشت حلزون گوش

کاشت حلزون یک پروتز کمک شنوایی الکترونیکی است که بطور نسبی شنوایی را بازیابی می­کند. کاشت حلزون می­تواند برای افرادی که مبتلا به کم شنوایی شدید حسی (آسیب به گوش داخلی) هستند و استفاده از سمعک دیگر به آنها کمکی نمی­کند، یک انتخاب باشد. این دستگاه برای همه کم شنوایی ها مناسب نیست. باید توجه داشته باشید که کاشت حلزون بسیار متفاوت از پیوند اعضا است. یعنی علاوه بر آنکه دستگاهی ساخت بشر می باشد،  بخش خارجی دارد که دیده می شود و استفاده موفقیت ­آمیز از آن نیز مستلزم آموزش های زیاد است اما اگر شرایط کاندیداتوری آن به درستی رعایت شود سودمندی آن فراتر از شنوایی خواهد بود و می­تواند برقراری ارتباط موثر و افزایش کیفیت زندگی را موجب شود.

معایب احتمالی کاشت حلزون

  • نیاز به کنارگذاشتن بخش خارجی برای استحمام یا شنا در برخی مدلها

  • نیاز به شارژ منظم باتری یا استفاده از باتری­های یک بار مصرف

  • از دست دادن باقیمانده شنوایی طبیعی در گوش دارای کاشت

  • احتمال آسیب به کاشت در هنگام فعالیت­های ورزشی یا تصادفات

مزایای کاشت حلزون

  • شنیدن گفتار بدون نیاز به نشانه­ های بصری مانند لبخوانی

  • بازشناسی اصوات محیطی طبیعی روزمره

  • شنیدن در یک محیط پر سروصدا

  • جهت یابی صدا

  • شنیدن برنامه ­های تلویزیونی، موسیقی و مکالمات تلفنی

کاشت حلزون چگونه کار می کند؟

کاشت حلزون به منظور تقلید از عملکرد گوش داخلی سالم (یا حلزون گوش) طراحی شده است. کاشت حلزون صوت را به تکانه­های الکتریکی تبدیل می­کند تا عصب شنوایی تحریک شود و  پیام را به مغز ارسال کند. در واقع جایگزین عملکرد سلولهای مویی حسی آسیب دیده در داخل گوش داخلی می شود که نمی توانند صوت را به درستی شناسایی کنند. دستگاه کاشت حلزون بخش داخلی و خارجی دارد.

کاشت حلزون گوش

بخش خارجی در پشت گوش قرار می­گیرد. یک میکروفون دارد که امواج صوتی را دریافت می­کند. یک پردازشگرکه اصوات را تجزیه و تحلیل کرده و آنها را به سیگنال­های دیجیتالی تبدیل می­کند. این سیگنال ­ها به یک فرستنده ارسال می­شوند که آنها را به گیرنده داخلی هدایت می­کند. فرستنده و گیرنده توسط یک رابط مغناطیسی به هم متصل می­شوند. در مدلهای جدید، قسمتهای مختلف بخش خارجی در هم تلفیق شده اند و یک دستگاه کوچک را شامل می شود.

درباره پردازشگرهای کاشت حلزون بیشتر بدانیم…

کاشت حلزون گوش

بخش داخلی یا ایمپلنت شامل گیرنده و رشته الکترودی است. گیرنده در زیر پوست قرار می گیرد و به رشته الکترودی  متصل می شود که در حلزون گوش داخلی قرار می گیرد. این قسمت ها با هم بخشی از گوش را که کار نمی کند دور می زنند و صدا را مستقیماً به عصب شنوایی می فرستند. به این ترتیب که سیگنالهای دیجیتالی فرستنده خارجی توسط گیرنده داخلی به تکانه­های الکتریکی تبدیل می شود. این تکانه­ها به الکترودهای درون حلزون فرستاده می­شوند که عصب شنوایی را تحریک می­کنند. عصب آنها را به مغز می­فرستد. مغز این سیگنال­ها را به عنوان صوت تفسیر می­کند. این اصوات دقیقاً مانند شنوایی طبیعی نخواهند بود و گفتار درمانی و توانبخشی برای یادگیری نحوه تفسیر صحیح این اصوات ضروری است تا نتیجه مشابه حس شنوایی باشد.

کاشت حلزون برای چه کسانی مناسب است؟

کاشت حلزون برای همه افراد کم شنوا مناسب نیست. نوزادان و کودکان با حداقل سن شش تا 12 ماه در شرایط زیر، کاندید خوبی می توانند باشند:

  • حداقل کم شنوایی شدید تا عمیق در هر دو گوش

  • عدم سودمندی سمعک (علی رغم تجویز صحیح، استفاده مداوم و شرکت در کلاسهای توانبخشی)

  • عدم منع پزشکی برای جراحی

کاشت حلزون گوش
کاشت حلزون گوش

برای بزرگسالان علاوه بر شرایط فوق موارد زیر نیز مهم هستند:

  • کم شنوایی او ارتباط گفتاری اش را مختل کرده و وابسته به لبخوانی باشد.

  • همه یا بیشتر شنوایی خود را از دست داده باشد.

  • درک کامل از کاشت حلزون و مزایا و محدودیت هایش داشته باشد.

  • انگیزه بالایی داشته باشد و بتواند در کلاسهای توانبخشی شرکت کند.

تفاوت کاشت حلزون با سمعک چیست؟

کاشت حلزون گوش

برخلاف سمعک­ها که بی نیاز از جراحی، صوت را تقویت می­کنند و به گوش می فرستند، کاشت حلزون جایگزین بخش­های آسیب دیده گوش داخلی می شود تا سیگنال­های صوتی را به تحریک الکتریکی تبدیل کند و به عصب شنوایی برساند.

اگر مبتلا به کم شنوایی خفیف تا شدید باشید، سمعک ایده آل است و قدرت آن متناسب با میزان کم شنوایی شما انتخاب می شود. گاهی در کم شنوایی های شدید تا عمیق حتی سمعک­های قوی و خیلی قوی نیز برای درک گفتار مفید نیستند. در این حالت، کاشت حلزون ممکن است انتخاب بهتری باشد.

هزینه کاشت حلزون چقدر است؟

در ایران سه شرکت معتبر دستگاههای کاشت حلزون نمایندگی دارند که هرکدام مدلهای مختلفی از دستگاه را تواید می کنند و هزینه تمام شده با توجه به اینکه کدام مدل از کدام شرکت سفارش داده بشود متفاوت خواهد بود و در این بخش اطلاعات کلی آمده است.  دو مسیر برای کاشت حلزون وجود دارد. در مسیر دولتی که بخشی از هزینه دستگاه توسط هیات امنای ارزی تامین می شود هزینه پرداختی بیمار برای دستگاه و جراحی و یکسال توانبخشی پس از آن حدود 6 میلیون تومان است اما  نیاز است که حداقل یکسال در نوبت بماند. در مسیر خصوصی که کاشت خارج از نوبت انجام می شود هزینه دستگاه با توجه به برند و مدل انتخابی مشخص می شود.  توجه داشته باشید که با گذشت زمان، احتمالاً نیاز می شود که قطعاتی مانند میکروفن و غیره تعویض یا تعمیر شود. به شما توصیه می شود برای اطلاع از گارانتی و نحوه پرداخت هزینه ها و تامین قطعات با شنوایی شناسان مراکز کاشت حلزون شنوایی مشورت کنید.

درباره برندهای کاشت حلزون بیشتر بدانیم…

مراحل کاشت حلزون

ب)  جراحی

جراح یک برش(شکاف) در پشت گوش و یک سوراخ کوچک در بخشی از استخوان جمجمه (ماستوئید) ایجاد می­کند که بخش داخلی دستگاه کاشت حلزون در آن قرار می­گیرد. سپس یک سوراخ کوچک در حلزون ایجاد می­کند تا رشته الکترودی را به داخل حلزون گوش وارد کند. شکاف پوست بخیه زده می­شود و دستگاه داخلی زیر پوست می ماند.

پس از جراحی ممکن است احساس فشار یا ناراحتی در گوش کاشت شده و/یا سرگیجه یا حالت تهوع ایجاد شود.

الف )  ارزیابی

فرد کاندید کاشت تحت ارزیابی هایی قرار می گیرد که شامل موارد زیر است:

  • آزمایشهای شنوایی، گفتاری و گاهی تعادلی

  • معاینه فیزیکی برای ارزیابی سلامت گوش

  • تصویربرداری ام آر آی یا سی تی اسکن از جمجمه برای ارزیابی وضعیت حلزون و ساختار گوش داخلی

  • بررسی روانشناختی در موارد خاص برای تعیین توانایی در یادگیری استفاده از کاشت حلزون

ب) توانبخشی

توانبخشی شامل آموزش مغز برای درک اصواتی است که از طریق کاشت حلزون شنیده می­شوند. در کاشت حلزون اصوات گفتاری و محیطی روزمره با آنچه افراد با شنوایی طبیعی می شنوند متفاوت خواهند بود. مغز به زمان نیاز دارد تا معنای این صداها را تشخیص دهد و بهترین حالت آن با استفاده مداوم از پردازشگر در تمام ساعات بیداری بدست می­آید. پایبندی به توانبخشی شنوایی مهم است. این کار برای بهبود نتایج و استفاده موفقیت­آمیز از کاشت حلزون ضروری است. یادگیری تفسیر سیگنال­های دریافت شده از کاشت حلزون، به زمان و آموزش نیاز دارد. پس از یک سال استفاده، اکثر افراد دارای کاشت حلزون در درک گفتار پیشرفت چشمگیری خواهند داشت.

ج ) فعالسازی

یک هفته پس از جراحی پانسمان باز می شود. حدود یک ماه بعد که بهبودی کامل حاصل شد، شنوایی شناس بخش خارجی را متصل کرده و دستگاه را فعال می کند. این مرحله ممکن است طی چند جلسه انجام شود:

  • پردازشگر صدا تنظیم می شود تا اصوات شنیده شوند.

  • عملکرد اجزای کاشت حلزون بررسی می شود.

  • در مورد مراقبت و استفاده صحیح از دستگاه آموزش داده می شود.

نتایج کاشت حلزون

نتایج کاشت حلزون در افراد مختلف متفاوت و متأثر از چندین عامل می باشد:

  • سن از دست دادن شنوایی: در کودکان بهترین نتایج با انجام کاشت حلزون در سنین پایین حاصل می­شود .

  • مدت زمان بین کم شنوایی و جراحی کاشت حلزون: بهترین نتایج معمولاً به کوتاه­تر بودن مدت زمان کم شنوایی عمیق قبل از کاشت حلزون وابسته است.

  • استفاده از سمعک پیش از کاشت حلزون: بزرگسالانی که تجربه کمی از صدا دارند و یا اصلاً تجربه­ای از صدا ندارند، معمولاً از کاشت حلزون بهره ای نمی برند.

  • جراحی موفق

  • شرکت منظم در آموزش های توانبخشی پیش و پس از جراحی