کم شنوایی در کودکان

در این مقاله می خوانید:

شنوایی کودک تازه متولد شده شبیه  بزرگسالان است، اما نوزادان باید یاد بگیرند که چگونه از شنوایی خود برای برقراری ارتباط کلامی استفاده کنند. آنها باید صداهای زبان مادری خود را بارها و بارها بشنوند تا بتوانند صداها را به کلمات ربط بدهند . با گوش کردن اتفاقات برای آنها معنی پیدا می کند. برای مثال زنگ در یعنی آمدن بابا یا صدای لالایی یعنی زمان خواب.

اگر به تازگی متوجه شدید که کودک شما مبتلا به  کم شنوایی شده است، طبیعی است که نگران باشید اما بدانید که گزینه های درمانی زیادی برای سازگاری در خانه و مدرسه برا ی کودک کم شنوا وجود دارد.

مهمترین چیزی که باید بدانید این است که شنوایی پیش نیاز رشد مهارت های گفتار و زبان کودک است و تحقیقات نشان می دهد ضروری است که کم شنوایی به موقع تشخیص داده شود و پیش از شش ماهگی اقدامات درمانی آغاز گردد تا کمترین تاخیر د ر رشد گفتار و زبان ایجاد شود.

مراحل رشد گفتار و زبان

9 ماهگی –  معنی کلمات ساده مانند “مامان” ، “پدر” ، “نه” ، “خداحافظ” را متوجه می شود.

10 ماهگی –  قان و قون  او مشابه گفتار است یعنی تکرار تک هجاها (“دا-دا-دادا”). اولین کلمات قابل تشخیص در این زمان پدیدار می شوند.

1 سالگی- یک یا چند کلمه صحبت می کند.

18 ماهگی – عبارات ساده را درک می کند و به کار می برد، اگر از او بخواهید، اشیاء آشنا را برایتان می آورد و به قسمت های مختلف بدن اشاره می کند. گنجینه واژگان او شامل 20 تا 50 کلمه است .

24 ماهگی – گنجینه واژگان او شامل حداقل 150 کلمه است، جملات ساده دو کلمه ای را بیان می کند.  گفتار او  برای بزرگسالانی که روزانه با او در ارتباط نیستند هم  قابل درک است.

3 تا 5 سالگی – برای بیان خواسته ها، ابراز احساسات، انتقال اطلاعات و سؤال کردن، مرتباً از زبان گفتاری استفاده می کند. تقریباً همه آنچه می شنود را درک می کند. گنجینه واژگان او از 1000 تا 2000 کلمه هم فراتر می رود، که از آنها در جملات پیچیده و معنی دار استفاده می کند. گفتار او برای همه واضح و قابل درک است.

اگر متوجه شدید که فرزندتان در هر یک از این مراحل بیش از 3 ماه تأخیر دارد، باید برای انجام ارزیابی شنوایی او اقدام کنید.

انواع کم شنوایی

کم شنوایی انتقالی: اگر در ساختار گوش خارجی یا گوش میانی ناهنجاری وجود داشته باشد که در انتقال صدا تداخل ایجاد کند برای مثال لاله گوش کوچک باشد، مجرای گوش مسدود باشد یا گوش میانی عفونت کرده باشد کاهش شنوایی انتقالی ایجاد می شود. اغلب زمانیکه والدین می شنوند که گوش کودکشان عفونت کرده است بسیار مضطرب می شوند. آنها باید بدانند که در بیشتر کودکان آلرژی یا سرماخوردگی موجب جمع شدن مایع در گوش میانی می شود  به این وضعیت عفونت گوش گفته می شود  و در نتیجه آن کودک کم شنوایی خفیفی را تجربه می کند. این کم شنوایی معمولاً موقتی است و با درمان سرماخوردگی و آلرژی  مایعی که پشت پرده گوش جمع شده است جذب می شود و کم شنوایی نیز رفع می گردد. این شرایط زمانی اهمیت پیدا می کند که درمان نشود و یا به طورر مکرر اتفاق بیفتد. زیرا کاهش شنوایی می تواند تاخیر در رشد گفتار و زبان را موجب شود.

کم شنوایی حسی-عصبی: ناهنجاری در حلزون گوش داخلی یا عصب شنوایی که پیام های صوتی را به مغز منتقل میکند علت این نوع کم شنوایی است که می تواند در بدو تولد وجود داشته باشد یا پس از تولد ایجاد شود. اگر سابقه خانوادگی ناشنوایی وجود داشته باشد عامل ژنتیکی محتمل است. ابتلای مادر در دوران بارداری به برخی بیماری ها مانند سرخجه، سیتومگالوویروس و …  بر شنوایی جنین تأثیر می گذارد و ممکن است با کم شنوایی به دنیا بیاید. این نوع کم شنوایی دایمی است و درمان دارویی یا جراحی برای آن وجود ندارد. در بیشتر موارد سمعک یا کاشت حلزون شنوایی تجویز می شود.

علل کم شنوایی

برخی از نوزادان با کم شنوایی متولد می شوند که به کاهش شنوایی مادرزادی معروف است. موارد مختلفی می تواند باعث این نوع کاهش شنوایی شود و گاهی هم علت دقیق آن مشخص نمی شود. در حدود نیمی از موارد علت، ژنتیکی است یعنی از والدین به ارث رسیده است. عوامل ژنتیکی که باعث کاهش شنوایی مادرزادی می شوند عبارتند از:

• کاهش شنوایی اتوزومال مغلوب – این رایج ترین نوع کم شنوایی مادرزادی ژنتیکی است که حدود 70 درصد از کل موارد مبتلا را تشکیل می دهد. اتوزومال مغلوب بدان معنی است که هیچ یک از والدین به کم شنوایی مبتلا نیستند، اما هر والد یک ژن مغلوب دارد که به کودک منتقل می کند. این والدین حتی نمی دانند که ژن مغلوب را دارند به همین علت معمولاً وقتی کودکشان با این نوع کم شنوایی متولد می شود متعجب می شوند زمانیکه به والدین کودک اطلاع می دهیم که ازدواج فامیلی موجب این مشکل در کودکشان شده است با این عبارت که در فامیل نا هیچ مورد کم شنوا وجود ندارد می خواهند که علت را رد کنند اما آنها نمی دانند که چند نفر  در فامیل  آنها ناقل این ژن می باشد. از آنجا که مشابهت ژنتیکی افرادی که از یک خانواده هستند (فامیل) زیاد است لذا احتمال آنکه هر دو والد ناقل یک ژن کم شنوایی مشابه باشند نیز بالا است.

• کاهش شنوایی اتوزومال غالب- این نوع کم شنوایی حدود 15 درصد کم شنوایی های ژنتیکی را تشکیل می دهد. در کم شنوایی  اتوزومال غالب ، یکی از والدین حامل ژن غالب کم شنوایی است و آن را به فرزندانش منتقل می کند. این والد به احتمال زیاد خود مبتلا به کم شنوایی است اما در مواردی هم ممکن است شنوایی اش طبیعی باشد و علائم دیگری از یک سندروم ژنتیکی را داشته باشد.

عوامل غیر ژنتیکی شناخته شده  که ممکن است باعث کاهش شنوایی مادرزادی شوند در زیر لیست شده است. اینها تنها دلیل 25 در صد از کم شنوایی های مادرزادی غیر ژنتیکی است و علت 25 درصد دیگر ناشناخته است.

• مشکلات بارداری یا زایمان: از جمله ابتلای مادر به عفونتهای جدی مانند تبخال، سرخجه، سایتومگال ویروس، توكسوپلاسموز . همچنین مشکلات حین زایمان که منجر به کمبود اکسیژن نوزاد شود و یا نیاز به تعویض خون باشد.

• تولد زودرس: نوزاداني كه وزن كمتر از یک و نیم (1/5) کیلوگرم دارند و نياز به داروهاي نگهدارنده حياتي براي تنفس به علت نارس دارند ، در معرض خطر كم شنوايي هستند.

• استفاده از داروهای سمی برای گوش (اتوتوکسیک) توسط مادر در بارداری. این داروها شامل تعدادی از آنتی بیوتیک ها و مسکن های ضد درد می باشد که به سیستم شنوایی جنین آسیب می زند.

• دیابت بارداری

• مصرف سیگار و الکل حین بارداری

• پارگی پرده گوش

• بیماری اتوسکلروز یا منیر

• عفونتهایی مانند مننژیت، اوریون، سرخک

• ضربه به سر

• مصرف داروهای اتونوکسیک

• مواجهه با صدای بلند

• عفونت های مکرر گوش

• مواجهه با دود سیگار

علایم کم شنوایی در نوزاد یا خردسال:

• در برابر صداهای بلند واکنش نشان نمی دهد.

• صدا را جستجو نمی کند و یا تشخیص نمی دهد صدا از کجا می آید.

• قان و قون نمی کند و با اسباب بازی های صدا ساز بازی نمی کند.

• صداسازی دارد اما به گفتار قابل درک تر تبدیل نمی شود.

علایم کم شنوایی در سن مدرسه:

• دستورات ساده مانند “کفشت را بپوش” یا جملات امری را درک نمی کند.

• به راحتی مضطرب می شود و در برقراری ارتباط موفق نیست.

• در یادگیری مهارتهای گفتاری و ارتباطی تاخیر دارد.

• به لب خوانی وابسته است.

• از آنجا که برای درک گفتار باید تمرکز داشته باشد در پایان مدرسه خسته می شود.